Leila (ou tomando café mentres leo o xornal)

O 13 de marzo, domingo, foi un día proveitoso, do cal deixei constancia no anárquico diario que vou escribindo cando teño vagar. Para non cansar a quen lea, só vou reescribir aquí un treito do que foi esa xornada:

Estaba nun bar de Burela, tomando café, lendo a cachos e distraidamente xornais e revistas. Tiña aberto sobre a mesa El País e, nas páxinas dedicadas a Galicia, batín cun titular que me chamou a atención: "Me pondría el velo solo por fastidiar". Despois de ler a reportaxe, pareceume que o título era capcioso, pois xogaba a acender a alarma atávica do racismo que, supostamente, denunciaba.

Pero como contrapartida levei a grata sorpresa de descubrir que un dos testemuños era o de Leila Fathalla, a quen tiven a sorte de dar aulas no IES Xulián Magariños, de Negreira, no 2006, o ano que comezaba a miña labor como profesor substituto de lingua galega. Leila tiña daquela quince anos e cursaba o Programa de Diversificación Curricular de 3º da ESO. Teño moi bo recordo da xente daquel curso. Lembro que o día que cheguei me sorprendera o ben que Leila falaba galego, e así llo fixen saber: "Xa levo aquí desde os sete anos, eh!", foi a resposta que ela me deu. A súa historia cóntase nesta noticia e eu alégrome moito polos seus éxitos. E non escribo isto porque pense que tiven algo que ver na súa evolución educativa, pois creo que o único mérito é seu. Eu só me limitei a recordala sempre como unha alumna intelixente e con ganas de aprender.

O caso é que lendo isto o café parecía saberme aínda mellor. Tiña vontade de compartir con alguén a miña satisfacción e aproveitei que a camareira viña retirar algo da mesa para amosarlle a noticia:

"Mira, esta rapaza da foto foi alumna miña".

A camareira, sorprendida, tarda un intre en reaccionar:

"Carai, pois si que debe prestar ler iso".

"Moito. Aínda que non o creas, estou moi emocionado".

E, a falta de bágoa, unha pinga de café deixouse caer sobre a folla do xornal.

P.s.: En canto saín da cafetaría fun a un quiosco, porque quería conservar esta páxina. Por iso non hai aquí mancha de café.

A Bernardo Penabade e Juan Sama, que axudaron a facela posible, vai dedicada esta entrada.

A fin do mundo e un desapiadado país das marabillas

Debemos ser lexión quen, querendo pensar en Xapón, temos na mente os libros de Haruki Murakami. Provoca sentimento de culpa ocuparse neste intre dalgo tan fútil como a literatura. Os medios tamén xogan a ir abrindo os sete selos. Polos menos algúns queren ser orixinais, e vernizan o desastre nas páxinas de cultura.

A central da que tanto se fala chámase como a miña amiga (Noriko) Fukushima, compañeira de Manolo do Río. O mesmo día que a coñecín, hai xusto dous anos, fixémoslle a Murakami unha entrevista, que foi portada do suplemento Artes & Letras Galicia, do ABC:

Tivemos o pracer de conversar con el (e descubrir que non era tan seco como dicía a prensa) o día que lle entregaron en Santiago o San Clemente. Despois da entrevista, saboreando unha deliciosa torta de queixo, Noriko explicoume a etimoloxía do seu apelido: Fukushima significa en xaponés "Illa da fortuna".
Agora hai no Pacífico unha illa desafortunada. Hai dous anos este parecía ser un mundo sen fin, aínda que xa empezabamos a saber que todos os países das marabillas son, no máis profundo da súa alma, países desapiadados.

Eiquí xaz alguén

A outra columna que publiquei este ano no suplemento do ABC, correspondente a febreiro, continúa a temática cunqueiriana, á cal penso dedicarlle aínda unha ou dúas "Flores de papel" máis, aproveitando a celebración do centenario, que pouco a pouco vai abrindo oco na vida cultural galega. Do que se fala menos é do seu trinta cabodano, o cal tamén cadra neste 2011. Quizais foi iso o que me levou a escribir sobre epitafios.

Nunca antes estivera na tumba de Cunqueiro. Leo na lápida o que quería que del soubesen e lembrasen. Non hai literatura máis viva que a dos epitafios, letras gravadas que nos enfrontan á morte. Conxuros contra ela. Como as fotografías. En Mondoñedo, no Auditorium Pascual Veiga, pode revisitarse unha exposición fotobiográfica sobre Álvaro Cunqueiro. Os paneis expostos foron elaborados hai vinte anos, para o Día das Letras Galegas. A mirada de hoxe goza do interese documental e do valor que o tempo lle confire ás cousas. (Picar aquí para seguir lendo.)

Fotografía de Barfly2001, extraída da Wikipedia con licenza Creative Commons

Cor de mazá

Tamén vou aproveitar o blogue para ir metendo algúns escritos que vaia publicando noutros medios, para que así poidan estar máis ou menos ordenados a disposición de quen queira lelos. De feito esta posibilidade é a que me parecía máis práctica e interesante cada vez que barallaba a idea de crear a bitácora. 

No suplemento Artes & Letras Galicia (do diario ABC), que sae o último sábado de cada mes, asino a sección de columnas literarias "Flores de papel". Comezarei polas que apareceron este ano. Aquí vai a de xaneiro:

Mentres o día devalaba e un frío siberiano ía vencendo o sol da tarde «neste grande reino do Fisterre que vai dende os montes hasta o mar, onde brilan os pes do vento», prendín a vitrola dos rondós de antano para acompasar a lectura dun libro que non existe: El Señor de Mondoñedo. Recuerdos literarios y gráficos de la vida y la muerte de Álvaro Cunqueiro. 28 -febrero- 1981. Así titulou o meu amigo José Luis o álbum secreto que elaborou hai trinta anos cos recortes de prensa que ían publicando ao morrer o escritor tan admirado por nosoutros e que sería hogano centenario. Cando quixo regalarmo non o aceptei, por parecerme excesivo, mais accedín a que me fixese a copia que agora manexo. A súa vinga foi darme, sen posibilidade de rexeitamento, outro documento aínda máis importante, do cal só temos noticia algúns da sociedade secreta dos cunqueirianos. (Picar aquí para seguir lendo.)

 Este é José Luís, na biblioteca que el bautizou como Calixtina

Tarde, moi tarde

Conforme é hábito en min, tamén chego tarde a este sitio. En calquera caso agardo que sirva este novo espazo (aínda que namais sexa) para calmar as ansias lectoras da xente que me quere ben. Supoño que o motor principal da lectura en xeral (e da lectura dun blogue en particular) é a curiosidade. Se isto é certo, terei que manter a curiosidade lectora se quero conseguir algo tan básico como manter lectores. Por iso irei escribindo sobre cousas que me interesen por ver se consigo interesar nelas a quen lea.

Nunca completamente convencido da necesidade de participar neste medio de expresión, foi a reiterada insistencia dos camaradas Manolo do Río (http://www.trasalba.blogspot.com) e Manuel L. Rodrigues (http://www.manuellrodrigues.blogspot.com), seguida da súa impagábel axuda na confección do blogue, o que me levou a iniciar esta dubidosa empresa. 

Conseguiron convencerme hoxe, en Rianxo, despois de visitarmos a Roberto Abuín. Saquei varias fotos, pero vou poñer outra que fixemos na praia de Tanxil, vai para dous anos. Aquí están os tres:

Son, de esquerda a dereita: Manolo do Río, Manuel L. Rodrigues e Roberto Abuín. Semellan un grupo de rock ou unha panda de superheroes, pero son tres homes bos, tres bos poetas que por veces non escriben.

Temos en Rianxo outro dos nosos sitios no mundo. Roberto contribúe a iso. Tamén o día bonito que pasamos hoxe. Pola tarde, antes do retorno, subimos ao Castro Barbudo. Cando baixamos, no camiño atopamos un seixo. Agora, a harmonía das seis caras dos cristais batalla coa desorde da miña mesa de traballo. Non sei que misterio habitará nesta pedra, mais quero conservala por todo o tempo que me reste de vida.

No meio do caminho

No meio do caminho tinha uma pedra
tinha uma pedra no meio do caminho
tinha uma pedra
no meio do caminho tinha uma pedra.

Nunca me esquecerei desse acontecimento
na vida de minhas retinas tão fatigadas.
Nunca me esquecerei que no meio do caminho
tinha uma pedra
tinha uma pedra no meio do caminho
no meio do caminho tinha uma pedra.

     Carlos Drummond de Andrade